Lezing door Sophie Oosterwijk:  Thuis bij Ter Borch: een kunstenaarsfamilie in de Gouden Eeuw. 

Dinsdagmiddag 25 november 2025.

De Zwolse familie Ter Borch was uitermate artistiek. Het meest beroemd is Gerard ter Borch de Jonge (1617-1681), die zowel portretten als genrestukken schilderde. Zijn vader Gerard ter Borch de Oude (1582/3-1662) was ook schilder: hij stimuleerde de dertien kinderen uit zijn drie huwelijken, maar vooral zijn zoons. Dochter Gesina (1631-1690) stond niet alleen regelmatig model voor haar halfbroer Gerard, maar tekende en schilderde ook zelf. Ook verzamelde zij tekeningen, gedichten en knipsels van familieleden en vrienden in albums die zich nu in het Rijksmuseum bevinden. Museum de Fundatie Zwolle viert van 6 september 2025 t/m 1 februari 2026 het leven en werk van deze buitengewoon kunstzinnige familie met een tentoonstelling waarin ruim 70 werken op papier en 35 schilderijen uit Nederlandse en buitenlandse collecties te zien zullen zijn.

Mariska Jansen: Romantiek in Rouen: artistieke uitwisseling in de 19^e-eeuwse schilderkunst. 

Donderdagmiddag 15 januari 2026.

In deze lezing duiken we in de schilderkunst van de 19e eeuw en richten we onze blik op het Franse stadje Rouen, een bijzondere plek binnen de romantische kunststroming. In een tijd waarin kunstenaars massaal de natuur introkken om buiten te schilderen, werd Rouen – met haar indrukwekkende gotische kathedraal en eeuwenoude astronomische uurwerk – een geliefde bestemming. Hoewel Fontainebleau vaak wordt genoemd als inspiratiebron voor romantische kunstenaars, bood ook Rouen volop aanleiding tot artistieke uitwisseling en verbeelding.
We staan stil bij de kunstenaars die deze stad bezochten, waaronder Wijnand Nuyen, Johannes Bosboom en Joseph Mallord William Turner. Wat trok hen precies aan in Rouen, welke elementen gaven ze een plek in hun werk, en hoe beïnvloedden ze elkaar in stijl en onderwerp? Tot slot kijken we ook naar de invloed van Rouen op het impressionisme, met als hoogtepunt de beroemde kathedraalreeks van Claude Monet. Een lezing vol sfeervolle verhalen, visuele rijkdom en verrassende inzichten in een vergeten kunstenaarsbestemming.

Carina Mathot: Schilderkolonies in Nederland.  

Dinsdagmiddag 17 februari 2026
Naar het voorbeeld van de School van Barbizon ontstonden er in Nederland vergelijkbare concentraties van kunstenaars die en plein air gingen schilderen. Eind 19e en begin 20ste eeuw vormden zich in Nederland kunstenaarskolonies rond schilderachtige en romantische dorpen op de Veluwe, in Drenthe en aan de kust.
Er kwamen niet alleen Nederlandse schilders naar deze kolonies, maar ook veel buitenlandse kunstenaars uit Amerika, Engeland en Duitsland.
Met het wandelboekje Wandelen in en rond kunstenaarskolonies maakte Carina Mathot een rondgang door Nederland en bezocht zij de meest schilderachtige plekken van Nederland.
De eerste kolonie in de 19e eeuw was de school van Oosterbeek bij Wolfsheze. Later volgden Laren en Bergen.
Aan de kust werden Katwijk, Egmond en Domburg bekend.
Veel van de schilderijen van de kunstenaarskolonies zijn bewaard gebleven in musea, zoals het Stedelijk museum Alkmaar, waar van 28 juni t/m 2 november. De expositie “Verlangen naar Egmond” plaatsvindt.

Hoo-Man Chan: De invloed van de fotografie in de schilderkunst. 

Donderdagavond 12 maart 2026

Fotografie heeft op verschillende manieren de Westerse schilderkunst beïnvloed. Al vrij gauw na het ontstaan van de fotografie lieten schilders zich er door inspireren en vertoonden zij in hun werken elementen die ontstonden door fotografische beeldinvloed. Hoo-Man Chan M.A. geeft een lezing waarin we ontdekken tot welke bijzondere vormen in de schilderkunst die invloed vanuit de fotografie heeft geleid.

Patricia Huisman: Het zelfportret door de eeuwen heen.

Dinsdagavond 21 april 2026.

Eeuwenlang maakten kunstenaars hun werk ter meerdere eer en glorie van God, signeren werd beschouwd als hoogmoed en dus zondig. Dat verandert in de late Middeleeuwen, wanneer kunstenaars zelfs zo ‘onbescheiden’ zijn om zichzelf af te beelden op hun eigen schilderijen. Een Renaissance-kunstenaar als Albrecht Dürer wordt zó beroemd, dat er zelfs vraag ontstaat naar zijn portret.
In Nederland is Rembrandt het bekendste voorbeeld van een schilder die zijn eigen gezicht veelvuldig gebruikte als inspiratiebron, maar ook Jan Steen beeldde zichzelf vaak af, in zijn spreekwoordelijk geworden chaotische huishoudens.
In de moderne kunst valt te denken aan kunstenaars als Vincent van Gogh, Tamara de Lempicka, Charley Toorop en Jeff Koons. Deze lezing belicht de ontwikkeling van het zelfportret tot nu toe.